Nieodpłatna pomoc prawna kierowana jest do osób, które borykają się z problemem prawnym. Profesjonalny prawnik w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej wskaże zainteresowanym obywatelom, jakie są ich prawa i obowiązki oraz pokaże sposób rozwiązania ich problemu prawnego.
Profesjonalny prawnik może także udzielić pomocy beneficjentom przy sporządzeniu odpowiednich pism takich jak pozew, pismo o zwolnienie od kosztów lub o ustanowienie adwokata z urzędu.
Porada prawna udzielana jest w przypadku, gdy problem, z którym boryka się obywatel, ma typowo prawny charakter. Porady prawnej udziela profesjonalny prawnik z odpowiednim doświadczeniem, np. adwokat, radca prawny, aplikant radcowski lub adwokacki.
Kto może skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej?
Nieodpłatna pomoc prawna kierowana jest do wszystkich obywateli, którzy nie mają możliwości opłacenia kosztów usługi prawnika. Przysługuje także przedsiębiorcom samozatrudnionym, czyli takim, którzy prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą.
Jak mogę się zapisać na poradę?
- telefonicznie – poprzez specjalny powiatowy numer do zapisów;
- elektronicznie – pisząc na podany przez powiat adres e-mail lub zapisując się przy pomocy formularza dostępnego na stronie https://zapisy-np.ms.gov.pl;
- osobiście – stawiając się w starostwie powiatowym.
Uwaga! Z uwagi na utrzymujący się stan epidemii Covid-19 część powiatów w Polsce prowadzi porady w trybie stacjonarnym, a część w trybie zdalnym przy użyciu środków komunikowania się na odległość. O trybie, w jakim działają punkty na terenie powiatu można dowiedzieć się telefonicznie w powiecie, na stronach internetowych powiatów, a także na stronie do zapisów (https://zapisy-np.ms.gov.pl).
Co muszę ze sobą zabrać na poradę?
W przypadku skorzystania z porady stacjonarnej, beneficjent składa pisemne oświadczenie, w którym deklaruje, że nie ma możliwości ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
UWAGA! Dane o sprawie zbierane są anonimowo i nie są powiązane z oświadczeniem o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej. W praktyce oznacza to, że dane dotyczące sprawy, z którą beneficjent zgłosił się do punktu, nie widnieją w sąsiedztwie danych osobowych beneficjenta.
Natomiast beneficjent będący przedsiębiorcą składa:
- pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść takich kosztów;
- oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku;
- wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, otrzymanej w roku, w którym ubiegają się o nieodpłatną pomoc prawną oraz otrzymanej w ciągu dwóch poprzedzających ją lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie.
UWAGA! W związku z trwającą pandemią Covid-19 porady odbywają się także przy użyciu środków komunikowania się na odległość takich jak połączenie telefoniczne lub wideorozmowa oraz poza lokalem punktu. W przypadku porady w takim trybie, nie ma obowiązku składania powyższych oświadczeń.
Gdzie mogę udać się po poradę?
Porady udzielane są w ponad 1500 punktach w całej Polsce – w każdym powiecie. Zainteresowany obywatel nie ma obowiązku zapisywania się na poradę w powiecie zamieszkania. Może zapisać się na poradę w najbardziej dogodnym dla niego miejscu w Polsce.
Aby sprawdzić, gdzie znajdują się punkty nieodpłatnej pomocy prawnej i zapisać się na poradę, kliknij TUTAJ.
Informacje o dostępnych punktach znajdują się także w starostwach powiatowych, urzędach gmin i urzędach miast oraz na ich stronach internetowych.
Czy mogę skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej, jeżeli jestem osobą z niepełnosprawnościami?
System nieodpłatnej pomocy jest kierowany między innymi do osób ze szczególnymi potrzebami. Każda z takich osób może skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej. W przypadku konieczności zapewnienia udogodnień potrzebnych do udzielenia porady (np. usługi tłumacza języka migowego) należy taką potrzebę zgłosić podczas umawiania wizyty lub niezwłocznie po jej umówieniu.
Osoby ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie osobiście, oraz osoby doświadczające trudności w komunikowaniu się, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się mogą korzystać z porady poza lokalem punktu lub przy użyciu środków porozumiewania się na odległość, takich jak telefon lub komunikatory internetowe, niezależnie od sytuacji epidemicznej.
Aby uzyskać więcej informacji dotyczących nieodpłatnej pomocy dla osób ze szczególnymi potrzebami, kliknij TUTAJ.
Podmioty udzielające nieodpłatnej pomocy prawnej
Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej mogą być prowadzone bezpośrednio przez prawników lub przez organizacje pozarządowe. W ramach systemu nieodpłatnej pomocy współpracują osoby godne zaufania, rzetelne, zaangażowane i co najważniejsze – kompetentne. Wysoka jakość i poufność usług zapewnione są przez odpowiedni system doboru osób świadczących pomoc.
Pierwsza kategoria punktów nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzona jest przez adwokatów i radców prawnych wytypowanych przez samorządy zawodowe prawników. Zatem to okręgowe rady adwokackie i rady okręgowych izb radców prawnych dbają, by do systemu nieodpłatnej pomocy trafiały wyłącznie osoby godne zaufania. Organy samorządu zawodowego prawników przyjmują wewnętrzne regulacje, które określają m.in. zasady losowania adwokatów lub radców prawnych do świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej. Regulacje te wymagają od kandydatów, by nie byli karani dyscyplinarnie, jak również nie uchybiali obowiązkom zawodowym, wynikającym z przynależności do samorządów prawniczych.
Punkty pomocy prowadzone przez organizacje pozarządowe także obsadzane są w sposób transparentny, pozwalający na wyłonienie takich podmiotów, które są w stanie zapewnić najlepszą możliwą jakość usług. Organizacje pozarządowe wyłaniane są na podstawie konkursów, których ramy zakreślają odpowiednie ustawy. Do konkursu mogą podejść wyłącznie podmioty wpisane na prowadzone przez wojewodów listy organizacji uprawnionych do świadczenia usług nieodpłatnej pomocy na terenie danego województwa. Niezbędnymi warunkami by organizacja uzyskała i utrzymała wpis na liście podmiotów uprawnionych są:
- co najmniej dwuletnie doświadczenie w wykonywaniu zadań wiążących się z udzielaniem pomocy w odpowiedniej dziedzinie;
- posiadanie odpowiednio wykwalifikowanej kadry;
- gwarancja należytego wykonania zadania, w szczególności w zakresie zapewnienia: poufności, profesjonalizmu, rzetelności i przestrzegania zasad etyki;
- stosowanie opracowanych standardów obsługi i wewnętrznego systemu kontroli jakości.
Zarówno w przypadku punktów prowadzonych przez adwokatów lub radców prawnych, jak i w przypadku punktów prowadzonych przez organizacje pozarządowe, nieodpłatna pomoc prawna udzielana jest przez wykwalifikowanych profesjonalistów.
W ramach nieodpłatnej pomocy prawnej funkcjonują punkty z dyżurami specjalistycznymi, na których przyjmują profesjonaliści ze szczególnym doświadczeniem w danej dziedzinie. Dyżury specjalistyczne mają na celu wykorzystanie wiedzy i doświadczenia profesjonalistów systemu oraz zapewnienie kompleksowej pomocy na terenie całej Polski, dzięki możliwości skorzystania z porady zdalnej. Wspomniane specjalizacje to między innymi pomoc rodzinom wychowującym dzieci z niepełnosprawnością, pomoc ofiarom przemocy wobec kobiet i dzieci, ochrona danych osobowych czy mediacja.
Szczegółowe informacje dotyczące dyżurów specjalistycznych oraz listę dyżurów specjalistycznych z nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej pomocy prawnej znajdziesz TUTAJ.